สุเทพ คงมาก กรรมการนโยบายและบริหารจัดการข้าว(นบข.) และอดีตนายกสมาคมชาวนาและเกษตรกรไทย กล่าวถึงกรณีที่จีนสั่งปิดโรงงานข้าวหอมมะลิปลอม ว่า เรื่องนี้ต้องขอบคุณรัฐบาลจีน ที่ให้ความสำคัญและดำเนินการแก้ปัญหาเรื่อง เพราะจากการเดินทางไปที่จีนหลายครั้ง พบว่า มีการทำในลักษณะนี้(ปลอมข้าวหอมมะลิ) มาระยะหนึ่งแล้ว
“การปลอมข้าวหอมมะลิที่เกิดขึ้น ทำให้รู้ว่า ข้าวหอมมะลิของไทย เป็นที่ต้องการของจีนด้วย ถึงขนาดมีการทำโรงงานเพื่อปลอมข้าวหอมมะลิโดยเฉพาะ ฉะนั้นสิ้งที่เกษตรกรไทยต้องพึงระลึกไว้ คือ ต้องรักษาคุณภาพข้าวหอมมะลิไว้ให้ได้”
สุเทพ บอกอีกว่า การปลอมข้าวหอมมะลิ เป็นการแต่งสี แต่งกลิ่นให้ดูคล้าย ซึ่งพบมากในหลายสินค้าที่ใช้วิธีนี้ สิ่งสำคัญในไทยตอนนี้ คือ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องตรวจในประเทศไทยด้วย ว่า มีการใช้วิธีการเดียวกับที่จีนตรวจพบหรือไม่ เพราะประเทศไทยมีผู้ผลิตข้าวถุงเยอะมาก และหากไปดูข้าวหอมมะลิที่ผลิตออกมาในรูปแบบการบรรจุถุงก็มีมากเช่นกัน เพื่อไม่ให้ข้าวหอมมะลิของแท้ต้องถูกปลอมหรือเกิดความเสียหายในภายหลัง
และในวันพรุ่งนี้ (20/3/66) สุเทพ คงมาก จะนำเรื่องนี้ เข้าหารือในที่ประชุมคณะกรรมการและบริหารข้าวแห่งชาติ (นบข.) ครั้งที่ 1/2566 ที่ ทำเนียบรัฐบาล เพื่อให้หามาตรการตรวจสอบควบคู่ไปด้วย
ข้าวหอมมะลิไทย มีจุดเด่นคือ ความหอมและความนุ่มฟูของเม็ดข้าว ไม่ว่าจะเก็บไว้นานเพียงใด ความนุ่มและกลิ่นหลังจากหุงจะหอมตลอด เม็ดข้าวมีความเรียวสวย มีสีขาวนวลเหมือนสีของดอกมะลิ และความพิเศษคือ แม้ว่าข้าวจะเย็นแล้ว แต่ถ้านำมาอุ่นอีกครั้งก็จะยังคงความนุ่ม อร่อย เหมือนพึ่งหุงเสร็จใหม่ ๆ
ข้าวหอมมะลิเป็นข้าวที่ปลูกได้ปีละครั้งและให้ผลผลิตน้อยกว่าข้าวหอมชนิดอื่น แต่อุดมไปด้วยสารอาหารที่เป็นประโยชน์ เช่น คาร์โบไฮเดรต โปรตีน วิตามินบี 1 และบี 2
ก่อนหน้านี้กรมการค้าต่างประเทศได้ตรวจสอบข้อมูลหลังได้รับแจ้งข่าวว่า มีบริษัทในจีนปลอมข้าวหอมมะลิ และจากสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศประจำประเทศจีน ทั้ง 7 สาขา และสถานทูตจีนประจำประเทศไทย พบว่า เป็นเรื่องจริง และจากการติดตามยังพบด้วยว่า มีการทำในรูปแบบนี้มานาน 3-4 ปีแล้ว
โดย 3 บริษัทดังกล่าว ใช้ข้าวที่ปลูกในจีน ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับข้าวไทย มาใส่สารปรุงแต่ง ให้มีกลิ่นหอมเหมือนกับข้าวหอมมะลิไทย และขณะนี้ทางภาครัฐของจีนได้ดำเนินคดีกับทั้ง 3 บริษัท พร้อมทั้งได้สั่งปิดโรงงานเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
นายรณรงค์ พูลพิพัฒน์ อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ กล่าวว่า การกระทำดังกล่าว เป็นความผิดตามกฎหมาย ว่าด้วยมาตรฐานความปลอดภัยสินค้าอาหารของประเทศจีน ซึ่งกำหนดว่าข้าวสารเป็นสินค้าที่ไม่อนุญาตใช้สารเติมแต่งอาหาร รวมไปถึงว่าด้วยเรื่องการโฆษณา คุณภาพปลอดภัยของสินค้า ความปลอดภัยอาหารและยา เป็นต้น ซึ่งจีนให้ความสำคัญและได้ดำเนินคดีไป ทางจีนได้รับปากจะติดตามผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นกับผู้บริโภคด้วย
ทั้งนี้ กรณีดังกล่าว ยังไม่ได้กระทำผิดกฎหมายละเมิดทรัพย์สินทางปัญญา ว่าด้วยเรื่องของเครื่องหมายการค้า และเครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทย
