กรมวิชาการเกษตร โดยสำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช ได้วิจัยและพัฒนาชีวภัณฑ์แบคทีเรีย Bacillus subtilis สายพันธุ์ BS-DOA 24 (บีเอสดีโอเอ24) เพื่อใช้ควบคุมโรคเหี่ยวที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียในพืชเศรษฐกิจสำคัญของไทย เช่น พริก มะเขือเทศ มะเขือเปราะ มะเขือยาว มันฝรั่ง รวมถึงพืชตระกูลขิง ได้แก่ ขิง ขมิ้น ไพล และปทุมมา ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นพืชที่มักประสบปัญหาโรคเหี่ยว โดยเฉพาะในฤดูฝนซึ่งการควบคุมและการป้องกันกำจัดโรคเหี่ยวที่เกิดจากแบคทีเรียทำได้ค่อนข้างยาก เนื่องจากเชื้อสาเหตุโรคสามารถแฝงติดไปกับหัวพันธุ์และอาศัยอยู่ในดินได้นาน และไม่มีสารเคมีที่แนะนำให้เกษตรกรนำไปใช้ได้ ดังนั้นการควบคุมโรคโดยชีววิธีจึงเป็นแนวทางที่สำคัญเพื่อใช้ในการป้องกันกำจัดโรคนี้
ชีวภัณฑ์ Bacillus subtilis สายพันธุ์ BS-DOA 24 เป็นชีวภัณฑ์ชนิดผง ใช้งานง่าย มีอายุการเก็บรักษานาน ปลอดภัยต่อผู้ใช้และสิ่งแวดล้อม สามารถนำมาใช้ในระบบการผลิตพืชแบบปลอดภัยและเกษตรอินทรีย์ได้อย่างเหมาะสมลักษณะการใช้มี 2 รูปแบบ ได้แก่ การแช่หัวพันธุ์หรือเมล็ดก่อนปลูก โดยนำหัวพันธุ์หรือเมล็ดพันธุ์แช่ในน้ำที่ผสมชีวภัณฑ์ B. subtilis BS-DOA 24 ในอัตรา 50 กรัม ต่อน้ำ 20 ลิตร แช่เป็นเวลา 30 นาที จากนั้นผึ่งให้แห้งก่อนนำไปปลูก และการใช้ในแปลงปลูก โดยหลังปลูกพืชแล้ว ให้รดแปลงปลูกด้วยน้ำที่ผสมชีวภัณฑ์ B. subtilis BS-DOA 24 ในอัตราเดียวกัน (50 กรัม ต่อน้ำ 20 ลิตร) โดยรดให้ทั่วบริเวณแปลงปลูก และรดซ้ำทุก 30 วัน เพื่อป้องกันการเกิดโรคเหี่ยวอย่างต่อเนื่อง
จากผลการทดสอบภาคสนามพบว่าการใช้ชีวภัณฑ์ Bacillus subtilis สายพันธุ์ BS-DOA 24 อย่างสม่ำเสมอสามารถป้องกันการเกิดโรคเหี่ยวที่เกิดจากแบคทีเรียได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้เป็นที่ยอมรับอย่างแพร่หลายจากเกษตรกรที่ปลูกพืชเป้าหมาย เช่น พริก มะเขือเทศ ขมิ้นชัน ไพล ขิง กระชายดำ และมันฝรั่ง ซึ่งชีวภัณฑ์นี้ช่วยเพิ่มผลผลิตเฉลี่ย 20-30% เมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการเกษตรแบบเดิม อีกทั้งยังช่วยลดต้นทุนการผลิต ทำให้รายได้สุทธิของเกษตรกรในพื้นที่ทดลองเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด กรมวิชาการเกษตรได้พัฒนาศูนย์ผลิตและแหล่งกระจายชีวภัณฑ์ตามภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศ ทำให้เกษตรกรสามารถเข้าถึงเทคโนโลยีการใช้ชีวภัณฑ์ B. subtilis สายพันธุ์ BS-DOA 24 ของกรมวิชาการเกษตรได้ง่ายมากขึ้น ซึ่งผู้สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ กลุ่มงานบักเตรีวิทยา กลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร โทรศัพท์ 0-2579-8599
