“เห็ดระโงก “มีการเริ่มเพาะปลูกมาจากโครงการในพระราชดำริ ว่าด้วยเรื่องการปลูกป่า 3 อย่าง ได้ประโยชน์ 4 อย่าง จนสามารถเพาะปลูกได้สำเร็จในที่แรกของประเทศไทย ทำให้กรมป่าไม้ได้นำการปลูก”เห็ดระโงก”มาส่งเสริมให้แก่ครอบครัวและชุมชนเกษตรกรให้เพาะปลูก”เห็ดระโงก”กันอย่างถูกวิธีมากยิ่งขึ้น เพราะนอกจากการปลูก”เห็ดระโงก”นั้นจะเป็นการส่งเสริมและอนุรักษ์ผืนป่าแล้ว ยังสามารถสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรได้อย่างมหาศาลอีกด้วย โดย “เห็ดระโงก”จะขึ้นได้ดีในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาวทำให้ราคา “เห็ดระโงก”อยู่ที่ 200-300 บาทต่อกิโลกรัม แต่หากเป็นช่วงหน้าร้อนแล้วผลผลิตของเห็ดจะไม่เยอะเท่าช่วงอื่นจึงทำให้ราคา “เห็ดระโงก”นั้นสูงขึ้นราคาอยู่ที่กิโลกรัมละ 400-500 บาทต่อกิโลกรัม
“เห็ดระโงก” จะมีลักษณะเหมือนเห็ดป่าทั่วไป โดยมีหมวกทรงกลมสีเหลืองทั่วทั้งดอก ขอบหมวกและลำดอกมีสีขาวปนเล็กน้อย เป็นเห็ดที่ต้องพึ่งพาต้นไม้ชนิดอื่นเพื่อขึ้นอาศัยอยู่ แต่ในบางครั้งก็อาจจะเพาะลงดินได้ “เห็ดระโงก “จะชอบพื้นที่ร้อนชื้นและในพื้นที่ที่มีปริมาณน้ำฝนอยู่มาก หากสังเกตผลผลิตของ “เห็ดระโงก”ในแต่ละปีก็จะเห็นว่าปริมาณน้ำฝนเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่สำคัญในการเพาะปลูก”เห็ดระโงก”
หากคนใดสนใจที่จะปลูก “เห็ดระโงก” ควรศึกษาพันธุ์ของ “เห็ดระโงก” เพราะนอกจากจะมี “เห็ดระโงก”ที่รับประทานได้แล้ว ยังมี”เห็ดระโงก”ที่เป็นพิษอีกด้วย โดยสังเกตได้จากลักษณะภายนอกหากเป็น “เห็ดระโงก”ที่มีพิษจะมีลำดอกที่สูงกว่า”เห็ดระโงก”ปกติ แถมหมวกเห็ดจะมีปุ่มนูนกว่าตรงกลางและมีกลิ่นฉุนมาก หากอยากได้ “พันธุ์เห็ดระโงก”ที่ถูกต้องก็ควรหาเห็ดจากแหล่งเพาะปลูกมาเพาะพันธุ์ก่อนจะเป็นการดีกว่า โดยการเพาะพันธุ์เห็ดระโงกนั้นจะทำไปพร้อมๆ กับการปลูกต้นยางนาที่เป็นต้นกล้า แต่หากมีต้นยางนาอยู่แล้วก็สามารถเพาะ “เห็ดระโงก”ได้เลย ด้วยวิธีการนำดอกเห็ดที่แก่มาขยี้ใส่ลงไปในน้ำสะอาดเพื่อผสมให้เป็นสปอร์เชื้อและนำมาใส่ในดินที่ปลูกกล้าต้นยางนาหรือในบริเวณโคนต้นยางนาที่ขึ้นอยู่ เพียงเท่านี้ก็เป็นอันเสร็จวิธีการเพาะ”เห็ดระโงก”ที่สร้างรายได้ดี ส่วนใหญ่วิธีดูแลก็มีไม่เยอะเพราะ”เห็ดระโงก”เป็นเห็ดที่ทนต่อสภาพอากาศและยังอาศัยอยู่ในป่ามานานแล้ว ไม่มีอะไรน่าเป็นห่วง เพียงแต่ดูแลรดน้ำเท่านั้นก็สามารถรอเก็บเกี่ยวผลผลิตได้เลย
สรุปชัดๆอีกที
เห็ดระโงกกินได้ มี 2 ชนิด
- เห็ดระโงกขาว: ดอกตูมสีขาว กลางหมวกเหลืองเล็กน้อย มีผิวเรียบ มัน ไม่ปุย ก้านตัน
- เห็ดระโงกเหลือง: เกิดใต้ต้นเหียง มีลักษณะคล้ายเห็ดระโงกขาว.
- เห็ดพิษ ได้แก่ เห็ดระงาก/ระโงกหิน): มีสารกลุ่ม Amanitin ร้ายแรง รูปร่างคล้ายเห็ดระโงก ต้องระวังเป็นพิเศษ.
ข้อควรระวัง (สำคัญมาก)
- แยกเห็ดพิษ: เห็ดพิษ เช่น เห็ดระงากขาว มีลักษณะคล้ายเห็ดระโงกมากโดยเฉพาะเห็ดระโงกขาว แต่เห็ดระงากมักมีเนื้อแน่น ก้านตัน และมีกลิ่นฉุน ดังนั้นควรรู้จักความแตกต่างให้ชัดเจนก่อนเก็บ
- หากไม่แน่ใจ: ห้ามรับประทานเด็ดขาด หากไม่มั่นใจ 100% เพราะอาจถึงแก่ชีวิตได้.
การนำไปปรุงอาหาร
- นิยมแกง (ใส่ใบมะขามอ่อน)
- ผัดน้ำมันหอย
- นึ่งจิ้มแจ่ว
เทคนิคการเพาะ
- สามารถเพาะเองได้โดยการใช้เชื้อเห็ดระโงกกับต้นกล้าไม้วงศ์ยาง (ยางนา, เหียง) ที่ปลูกไว้.
