คุณลักษณะส่วนบุคคล
นายสวง คุ้มวิเชียร อายุ ๖๙ ปี อยู่ที่บ้านเลขที่ ๒๓/๑ หมู่ที่ ๓ ตำบลนราภิรมย์ อำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม อาชีพเกษตรกร
จบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ โดยครอบครัวประกอบอาชีพปลูกกล้วยไม้ตัดดอกจำหน่าย ต่อมามีแนวคิดที่จะเพิ่มมูลค่าของกล้วยไม้ด้วยการจำหน่ายเป็นต้นพันธุ์ จึงเริ่มศึกษาการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อกล้วยไม้จากศาสตราจารย์ระพี สาคริก และลงมือปฏิบัติ ลองผิดลองถูกด้วยตนเองจนสามารถพัฒนาสายพันธุ์ให้ตรงกับความต้องการของตลาด ลดต้นทุนในการผลิตจากการสั่งสมประสบการณ์ในการทำการเกษตรมาอย่างยาวนาน ทำให้นายสวง คุ้มวิเชียร เป็นเกษตรกรผู้เชี่ยวชาญและสร้างสรรค์ผลงานด้านการเกษตร มีความเชี่ยวชาญในการพัฒนาสายพันธุ์กล้วยไม้ โดยเฉพาะกล้วยไม้สกุลหวาย และมีผลงานด้านนวัตกรรม ด้านการบริหารจัดการ ด้านการตลาดและด้านการเผยแพร่องค์ความรู้ ในการทำฟาร์มผลิตกล้วยไม้ที่ได้มาตรฐานสากล
นายสวง คุ้มวิเชียร เป็นผู้มีความเพียร วิริยะ อุตสาหะ ในการทดลองผสมพันธุ์กล้วยไม้พันธุ์ใหม่ ๆ รวมทั้งการเพาะขยายพันธุ์ด้วยวิธีเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ สามารถผลิตต้นพันธุ์ได้ในปริมาณมากและใช้ระยะเวลาสั้น ทำการศึกษาหาความรู้ใหม่เพิ่มเติมเพื่อนำมาต่อยอดอาชีพ นอกจากนี้ยังเป็นผู้ดำเนินชีวิตและดำเนินอาชีพตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นระยะเวลา ๔๐ ปี ใช้หลักคิดแบบรอบคอบ ไม่ฟุ่มเฟือย มีการวางแผน การผลิตและการจำหน่าย รับฟังความคิดเห็นจากสมาชิกและผู้ร่วมงาน และปรับตัวให้ก้าวทันต่อการเปลี่ยนแปลง แม้ว่าจะเกิดสถานการณ์วิกฤติต่าง ๆได้เป็นอย่างดี
ผลงานสร้างคุณประโยชน์
นายสวง คุ้มวิเชียร เป็นผู้คิดค้นและพัฒนาสายพันธุ์กล้วยไม้สกุลหวาย จนได้รับพระราชทานนามจำนวน ๕ สายพันธุ์ ประกอบด้วย กล้วยไม้สกุลหวาย “ม่วงราชกุมารี” “รักตสิริน” และ “คชนภา” ได้รับพระราชทานชื่อจาก สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธร มหาวชิราลงกรณวรราชภักดี สิริกิจการิณีพีรยพัฒน รัฐสีมาคุณากรปิยชาติ สยามบรมราชกุมารี กล้วยไม้สกุลหวาย “ชมพูนครินทร์” ได้รับพระราชทานชื่อจากสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ และกล้วยไม้สกุลหวาย“โสมสวลี” ได้รับพระราชทานชื่อจากพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ และเป็นผู้สร้างประวัติศาสตร์ในวงการกล้วยไม้ไทยด้วยการเป็นบุคคลแรกที่ประสบความสำเร็จในการเพาะพันธุ์กล้วยไม้สกุลหวายสายพันธุ์สองสีในต้นเดียวกัน รวมถึงพัฒนาสายพันธุ์ต่าง ๆ มากกว่า ๔,๐๐๐ สายพันธุ์เพื่อให้เกษตรกรนำไปเพาะเลี้ยง สามารถสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรและคนในชุมชน
นายสวง คุ้มวิเชียร ยังได้พัฒนาสารสกัดจากผงกล้วยไม้ (Orchid dendrobine extract) เพื่อใช้ในอุตสาหกรรมกล้วยไม้แปรรูป โดยนำมาใช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑ์อาหาร ผลิตภัณฑ์บำรุงผิว และพัฒนานวัตกรรมที่ช่วยในการเพาะเลี้ยงกล้วยไม้ เพิ่มมูลค่าและศักยภาพของกล้วยไม้ไทย โดยคิดค้นและทดลองวิธีการใหม่ ๆ รองรับความต้องการของตลาด ดังนี้
๑) การประยุกต์ใช้กระถางดูดน้ำกับกล้วยไม้ เพื่อความสะดวกและประหยัดเวลาสำหรับคนที่รักการปลูกกล้วยไม้แต่ไม่มีเวลารดน้ำและยังทำให้ประหยัดปุ๋ยและน้ำถึง ๒๐ เท่า เป็นการช่วยส่งเสริมการปลูกกล้วยไม้ในกลุ่มคนรุ่นใหม่ได้เป็นอย่างดี
๒)ทดลองและพัฒนาเทคนิคการดูดสีของกล้วยไม้ที่ช่วยเพิ่มความสวยงามและคุณค่าของกล้วยไม้ ทำให้กล้วยไม้มีเอกลักษณ์และเป็นที่ต้องการของตลาด
๓) ทดลองใช้สาร CPPU ที่ใช้ในทุเรียน ฉีดพ่นกล้วยไม้ในช่วงฤดูร้อน เพื่อแก้ปัญหาคุณภาพดอกกล้วยไม้ ทำให้ดอกมีขนาดใหญ่ขึ้นสีเข้มและกลีบหนา ช่วยเพิ่มความแข็งแรงของดอก ลดความเสียหาย
๔) พัฒนาบรรจุภัณฑ์ที่ใช้สำหรับบรรจุต้นกล้ากล้วยไม้ ต้นกล้วยไม้และดอกกล้วยไม้ ในการส่งออกที่ได้มาตรฐาน ลดการสูญเสียในกระบวนการขนส่ง ทำให้กล้วยไม้ไทยสามารถแข่งขันได้ในตลาดโลก
๕) ประยุกต์ทำผนังกั้นห้องเย็น เพื่อรักษาความเย็นด้วยวัสดุแผ่นโพลีคาร์บอเนต โดยให้แสงเข้ารอบด้าน เพื่อช่วยประหยัดพลังงาน และทำให้กล้วยไม้โตเร็ว
๖) คิดค้นเครื่องล้างขวดเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อกล้วยไม้ที่สามารถประหยัดพลังงานและแรงงาน
และ ๗) พัฒนาโรงเรือนเพาะเลี้ยงที่สามารถควบคุมแสง โรค และแมลง จนเป็นต้นแบบให้กับแปลงกล้วยไม้อื่น ๆ
นายสวง คุ้มวิเชียร ได้เป็นแกนนำในการรวมตัวกันของเครือข่ายเกษตรกร กลุ่มเกษตรกร และสหกรณ์ ผู้เพาะเลี้ยงกล้วยไม้ในจังหวัดนครปฐมและจังหวัดใกล้เคียง ประกอบด้วย กรุงเทพมหานคร จังหวัดนครปฐม นนทบุรี ราชบุรี กาญจนบุรี สุพรรณบุรี สมุทรสาคร และจังหวัดชลบุรีโดยพัฒนาความร่วมมือในเครือข่าย จนสามารถกลายเป็นเครือข่ายผู้ส่งออกกล้วยไม้รายใหญ่ของประเทศ มีการรวบรวมผลผลิตของเครือข่ายเพื่อการส่งออก สร้างมูลค่าการส่งออกกล้วยไม้ในประเทศมีอัตราเพิ่มเฉลี่ยร้อยละ ๑๐ ต่อปี ปัจจุบันมียอดสั่งซื้อต้นพันธุ์ที่เพาะจากเนื้อเยื่อปีละประมาณ ๒,๐๐๐,๐๐๐ ต้น และมีปริมาณการส่งออกโดยรวมมีมูลค่ากว่า ๑,๐๐๐ ล้านบาทต่อปี โดยเป็นรายได้ของเกษตรกรในเครือข่ายรวมกันมากกว่า ๙๐๐ล้านบาทต่อปี
จากผลงานต่าง ๆ ที่ได้พัฒนาขึ้นทำให้นายสวง คุ้มวิเชียรได้รับรางวัลสำคัญทั้งในระดับประเทศและระดับนานาชาติ อาทิ รางวัลนักปรับปรุงพันธุ์พืชดีเด่น ปี ๒๕๕๘ของสมาคมปรับปรุงพันธุ์พืชและขยายพันธุ์พืชแห่งประเทศไทยร่วมกับกรมวิชาการเกษตร และรางวัลเหรียญทองแดง ในการประกวดกล้วยไม้โลก (สกุลหวาย)ในงานการประชุมกล้วยไม้โลก (World Orchid Conference)ครั้งที่ ๑๙ ปี ๒๕๕๑ ณ เมืองไมอามี รัฐฟลอริดาประเทศสหรัฐอเมริกา
การขยายผลงาน
นายสวง คุ้มวิเชียร ได้ก่อตั้งแหล่งผลิตกล้วยไม้แบบครบวงจรภายใต้ชื่อ “แอร์ออร์คิดส์” โดยใช้เป็นสถานที่ศึกษาดูงาน บรรยายและให้ความรู้เกี่ยวกับการเพาะเลี้ยงกล้วยไม้สายพันธุ์ต่าง ๆ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ การพัฒนาสายพันธุ์ มีเกษตรกรผู้ปลูกกล้วยไม้ คณะศึกษาดูงานจากหน่วยงานราชการ ภาคเอกชนและต่างประเทศ ประมาณ ๑๐๐ คณะต่อปี รวมถึงมีนิสิตนักศึกษาเข้าฝึกงานประมาณปีละ ๑๐ สถาบัน
นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งจำหน่ายกล้วยไม้ขนาดใหญ่แห่งแรกของไทย โดยใช้แนวคิดในการบริหารงานแบบเน้นการจัดการทางการตลาดในเชิงรุก “เข้าถึงและเข้าใจ” ความต้องการของลูกค้าอย่างแท้จริง มีการจำหน่ายกล้วยไม้ ปัจจัยการผลิต วัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการเพาะปลูกกล้วยไม้แบบครบวงจร และเป็นศูนย์กลางการผลิต การรวบรวมผลผลิต และการส่งออกกล้วยไม้สู่ตลาดต่างประเทศ เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่เปิดโอกาสให้เข้าชมการเพาะพันธุ์ การจัดการฟาร์ม และเรียนรู้การเพาะเลี้ยงกล้วยไม้แก่ผู้สนใจ
นายสวง คุ้มวิเชียร ยังได้ร่วมมือกับสมาคมกล้วยไม้แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ สหกรณ์ผู้ประกอบการกล้วยไม้ไทย จำกัด และส่วนราชการในการจัดงานกล้วยไม้ระดับโลกและระดับประเทศ เพื่อเป็นการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ความสวยงามของดอกกล้วยไม้ไทยให้ทั่วโลกรู้จักอย่างแพร่หลายในงานสำคัญต่าง ๆ อาทิ งานประชุมวิชาการกล้วยไม้เอเชียแปซิฟิก ครั้งที่ ๑๒(APOC 12) ปี๒๕๕๙ ณ ศูนย์แสดงสินค้าและการประชุมอิมแพ็ค เมืองทองธานี นนทบุรี งานมหกรรมพืชสวนโลก ปี ๒๕๔๙ และงานราชพฤกษ์รวมใจภักดิ์รักพ่อหลวงปี ๒๕๕๒ ณ อุทยานหลวงราชพฤกษ์ จังหวัดเชียงใหม่
อีกทั้งกล้วยไม้สกุลหวาย “โสมสวลี” ที่ได้พัฒนาสายพันธุ์ยังมีการนำไปเพาะเลี้ยงในสวนพฤกษศาสตร์หลวงเมืองคิว (Royal Botanic Garden, Kew) กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ซึ่งเป็นแหล่งรวบรวมพันธุ์ไม้จากทั่วทุกมุมโลกอีกด้วย
