ไม่น่าเชื่อว่าทุเรียนพวงมณี จะกลายเป็นทุเรียนที่ได้รับความนิยมสูงในสิบสองปันนาของจีน อาจจะด้วยรสชาติหวานมัน กลิ่นหอมอ่อนๆ และลูกที่มีขนาดกำลังดี ไม่ใหญ่เกินไป
วันนี้..เรามาทำความรู้จักทุเรียนพวงมณี อัญมณีเม็ดงาม พันธุ์ทุเรียนประจำจังหวัดจันทบุรี
ทุเรียน (Durio zibethinus L.) พันธุ์พวงมณี
ผู้ยื่นคำขอขึ้นทะเบียน นางมณี เฉลิมพงษ์ ที่อยู่เลขที่ 15 หมู่ 10 บ้านหนองขอน ต.คมบาง อ.เมืองจันทบุรีจันทบุรี 22000
แหล่งที่มาและประวัติพันธุ์
ทฺเรียนพันธุ์พวงมณี ได้จากการคัดเลือกโดยนายศิริ เฉลิมพงษ์ (เสียชีวิตแล้ว) ร่วมกับนางมณี เฉลิมพงษ์(เสียชีวิตแล้ว) จากต้นทุเรียนซึ่งขึ้นอยู่ในพื้นที่สวนของครอบครัวเฉลิมพงษ์ ที่บ้านหนองขอน ตำบลคมบาง อำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2508 เนื่องจากเนื้อของทุเรียนพันธุ์นี้ มีความละเอียด สีเหลืองอมสัม รสชาติเข้ม หวานจัด อมมันเล็กน้อย และเมล็ดลีบ แม้ผลจะมีขนาดเล็ก แต่ติดผลเป็นพวง น้ำหนักผล 1.2-2.2 กิโลกรัม ซึ่งขณะนั้นเรียกชื่อกันในครอบครัวเฉลิมพงษ์ว่า ”พันธุ์อีเนื้อแดง”
ทั้งนี้ คาดว่าขณะที่คัดเลือก ต้นทุเรียนพันธุ์นี้น่าจะมีอายุประมาณ 20 ปี ต่อมาประมาณปี พ.ศ. 2510 จึงได้ทุเรียนพันธุ์นี้เข้าประกวดในงานประกวดผลไม้ ของสำนักงานเกษตรจังหวัดระยอง แล้วได้รับรางวัลชนะเลิศอันดับ 1 จึงเรียกชื่อใหม่ว่า “พันธุ์พวงมณี” ต่อมาได้ขยายพันธุ์เพื่อผลิตลูกจำหน่าย ซึ่งพบว่ามีความคงตัวของลักษณะประจำพันธุ์ และได้รับรางวัลจากการส่งเข้าประกวดหลายครั้ง การที่พันธุ์ทฺเรียนเกือบทั้งหมดเกิดในจังหวัดนนทบุรี แต่ทุเรียนพันธุ์พวงมณีซึ่งเกิดในจังหวัดจันทบุรี มีลักษณะประจำพันธุ์ที่โดดเด่น ทำให้ชาวสวนจันทบุรี ยกย่องให้ทุเรียนพันธุ์นี้ เป็นพันธุ์ทุเรียนประจำจังหวัดจันทบุรี
ลักษณะประจำพันธุ์ทางพฤกษศาสตร์
ชนิด/ประเภท
ชื่อไทย ทุเรียน พันธุ์พวงมณี ชื่อวิทยาศาสตร์ Durio zibethinus ‘Puang Manee’
วงศ์ Malvaceae ไม้ยืนต้น ไม้ผล
ราก : ต้นแม่ที่ได้จากการเพาะเมล็ดมีระบบรากแก้ว (tap root system) ต้นที่ได้จากการตอนกิ่งเป็นรากพิเศษ (adventitious root)
ต้น : ทรงพุมรูปไข่ ยอดแหลม กิ่งก้านทำมุมเกือบตั้งฉากกับลำต้น
ใบ : ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปไข่ กว้างประมาณ 3.2 เซ็นติเมตร ยาวประมาณ 7.1 เซ็นติเมตร
สีเขียวเป็นมัน แผ่นใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ ก้านใบ ยาวประมาณ 2.0 เซ็นติเมตร เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.3 เซ็นติเมตร
ดอก : ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น (corymb) ดอกออกตามลำต้นและกิ่ง ดอกตูมรูปรี ปลายดอกแหลม กลีบดอกสีขาว เกสรเพศผู้จำนวนมาก
ผล : ผลเดี่ยว รูปค่อนข้างกลมถึงรูปไข่ กว้างประมาณ 15.4 เซ็นติเมตร ยาวประมาณ 18.5 เซ็นติเมตร ฐานผลกลม ปลายผลค่อนข้างมน มี 5 พุ ร่องตื้น เปลือกสีเขียวอมเหลืองอ่อน
เปลือกหนาประมาณ 1.5 เซ็นติเมตร หนามค่อนข้างสั้น และหนาแน่นปานกลาง หนามแบบนูนปลายแหลมบริเวณกลางพู และแบบแหลมบริเวณรองพู ก้านผลขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.2 เซ็นติเมตร ยาวประมาณ 6.0 เซ็นติเมตร รอยต่อขั้วผลนูนน้อย เนื้อละเอียด ไม่มีเส้นใย สีเหลืองอมส้ม มีน้ำปานกลาง และรสชาติเข้มปานกลาง หวานอมมัน หนาประมาณ 0.5 – 1.0 เซ็นติเมตร มีกลิ่นอ่อน
เมล็ด : เมล็ดรูปรี กว้างประมาณ 2.3 เซ็นติเมตร ยาวประมาณ 2.8 เซ็นติเมตร หนาประมาณ 0.8 เซ็นติเมตร เมล็ดสีน้ำตาลอ่อน เมล็ดลีบประมาณ 20 เปอร์เซ็นต์
