วันที่ 2 พฤษภาคม 2568 เวลา 07.00 น. นายประยูร อินสกุล ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในฐานะผู้ทำหน้าที่พระยาแรกนา ประจำปีพุทธศักราช 2568 เป็นประธานในพิธีบวงสรวงบูรพกษัตริย์ เทวดา องค์พระพิรุณทรงนาค และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยมีเทพีคู่หาบทอง เทพีคู่หาบเงิน คู่เคียงพระยาแรกนา และผู้อัญเชิญเครื่องอิสริยยศ พร้อมด้วยผู้บริหารกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ร่วมสักการะพระพุทธรูปประจำอาคาร 1 ชั้น 4 (ห้องพระพิรุณ) ศาลพระภูมิ ศาลท้าวเวสสุวรรณ ศาลตา-ยาย และองค์พระพิรุณทรงนาค (ห้องพิพิธภัณฑ์) ต่อมาเวลา 07.29 น. ปลัดเกษตรฯ จุดธูปเทียน บูชาเครื่องสังเวยบนโต๊ะบวงสรวง ณ บริเวณด้านหน้าอาคาร 1 โดยมี เทพีคู่หาบทอง เทพีคู่หาบเงิน เข้าถวายพวงมาลัย บูรพกษัตริย์ เทวดา พญานาค และคล้องถวายพวงมาลัยองค์พระพิรุณทรงนาค หลังจากนั้น ประธานในพิธีได้โปรยข้าวตอกดอกไม้ที่โต๊ะเครื่องบวงสรวง และเข้ารับน้ำเทพมนต์ ใบมะตูม เจิมหน้าผาก พร้อมกับเทพีคู่หาบทอง เทพีคู่หาบเงิน จากพระมหาราชครูพิธีศรีวิสุทธิคุณ เป็นอันเสร็จพิธี
สำหรับพิธีบวงสรวงฯ นี้ จัดขึ้นเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ข้าราชการ เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นพิธีกรรมก่อนการเริ่มงานวันพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ โดยมีพระมหาราชครูพิธีศรีวิสุทธิคุณ พร้อมคณะ เป็นผู้ดูแลการประกอบพิธีพราหมณ์ซึ่งในปี 2568 สำนักพระราชวังกำหนดให้วันพฤหัสบดีที่ 8 พ.ค. 2568 เป็นวันสวดมนต์เริ่มการ “พระราชพิธีพืชมงคล”อันเป็นพระราชพิธีทางสงฆ์โดยประกอบพระราชพิธีในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง ซึ่งถือเป็นวันเกษตรกรด้วย และวันศุกร์ที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2568 กำหนดเป็นวัน “พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ” (วันไถหว่าน) อันเป็นพิธีพราหมณ์โดยประกอบพระราชพิธี ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง
ทั้งนี้ นายประยูร อินสกุล ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ทำหน้าที่พระยาแรกนา เทพีคู่หาบทอง ได้แก่ นางสาวธิรดา วงษ์กุดเลาะ นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการ กรมส่งเสริมการเกษตร นางสาววราภรณ์ วิลัยมาตย์ เจ้าพนักงานธุรการชำนาญงาน กรมวิชาการเกษตร เทพีคู่หาบเงิน ได้แก่ นางสาวฉันทิสา อารีเสวต นายสัตวแพทย์ชำนาญการ สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ นางสาวอภิชญา ฟูแสง นักวิชาการตรวจสอบบัญชีปฏิบัติการ กรมตรวจบัญชีสหกรณ์ ผู้อัญเชิญเครื่องอิสริยยศ จำนวน 4 ราย และคู่เคียงในกระบวนแห่อิสริยยศพระยาแรกนา จำนวน 16 ราย พระโคแรกนา ได้แก่ พระโคพอ และพระโคเพียง พระโคสำรอง ได้แก่ พระโคเพิ่ม และพระโคพูล
สำหรับการเสี่ยงทายทำนายความสมบูรณ์ของปริมาณน้ำฝน และการเจริญเติบโตของพืชพันธุ์ จากผ้านุ่งของพระยาแรกนา และของกิน7 สิ่งตั้งเลี้ยงพระโค มีคำทำนาย ดังนี้ “ข้าว หรือ ข้าวโพด” พยากรณ์ว่า ธัญญาหาร ผลาหาร จะบริบูรณ์ดี หมายถึงในปีนี้จะอุดมสมบูรณ์ไปด้วยข้าวและผลไม้ “ถั่ว หรือ งา” พยากรณ์ว่า ผลาหาร ภักษาหาร จะอุดมสมบูรณ์ดี หมายถึงอุดมไปด้วยพืชผักและเนื้อสัตว์ “น้ำ หรือ หญ้า” พยากรณ์ว่า น้ำท่าจะบริบูรณ์พอสมควร ธัญญาหาร ผลาหาร ภักษาหาร มังสาหารจะอุดมสมบูรณ์ “เหล้า” พยากรณ์ว่า การคมนาคมจะสะดวกขึ้น การค้าขายกับต่างประเทศดีขึ้น ทำให้เศรษฐกิจรุ่งเรือง นอกจากนี้ พระยาแรกนาต้องตั้งสัตยาธิษฐาน หยิบผ้านุ่งจากพานโตก โดยเป็นผ้าลาย 3 ผืน มีความหมายตามขนาดของผ้า ดังนี้ “ผ้า 4 คืบ” พยากรณ์ว่า น้ำมาก นาในที่ดอนได้ผลบริบูรณ์ดี นาในที่ลุ่มเสียหายบ้างได้ผลไม่เต็มที่ “ผ้า 5 คืบ” พยากรณ์ว่า น้ำพอดีข้าวกล้าในนาได้ผลสมบูรณ์ ผลาหาร มังสาหารอุดมสมบูรณ์ และ “ผ้า 6 คืบ” พยากรณ์ว่า น้ำจะน้อย นาในที่ลุ่มได้ผลบริบูรณ์ดี นาในที่ดอนเสียหายบ้าง ได้ผลไม่เต็มที่
อนึ่งกระทรวงเกษตรฯได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตนำ “พันธุ์ข้าวทรงปลูกพระราชทาน” ในแปลงนาทดลองสวนจิตรลดา และแปลงนาขยายผลฤดูทำนาปี 2567 ซึ่งเป็นผลผลิตข้าวเปลือกจากข้าวนาสวนพันธุ์หลัก 7 พันธุ์ ได้แก่ 1) ขาวดอกมะลิ 105 จำนวน 1,275 กิโลกรัม 2) กข 79 จำนวน 420 กิโลกรัม 3) กข 85 จำนวน 500 กิโลกรัม 4) กข 99 (หอมคลองหลวง 72) จำนวน 710 กิโลกรัม 5) กขจ 1 (วังทอง 72) จำนวน 600 กิโลกรัม และพันธุ์ข้าวเหนียว ได้แก่ 6) กข 6 จำนวน 955 กิโลกรัม และ 7) กข 24 (สกลนคร 72) จำนวน 420 กิโลกรัม เป็นน้ำหนักรวมทั้งสิ้น 4,880 กิโลกรัม ซึ่งผลผลิตส่วนหนึ่งได้นำไปใช้ในพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ประจำปี 2568
ทั้งนี้ ขอเชิญชวนประชาชนรับชมและรับฟังการถ่ายทอดสดพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ประจำปี 2568 ในวันศุกร์ที่ 9 พฤษภาคม 2568 เวลา 08.00 น. เป็นต้นไป ผ่านช่องทางสถานีโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย และสื่อโซเชียลมีเดีย รวมทั้งสามารถลงทะเบียนออนไลน์ เพื่อขอรับเมล็ดพันธุ์ข้าวพระราชทาน ผ่านทางเว็บไซต์ https://rice.moac.go.th/ หรือแสกนคิวอาร์โค้ด ได้ตั้งแต่วันที่ 8 เมษายน – 2 พฤษภาคม 2568
