“กลุ่มบริหารการใช้น้ำอ่างเก็บน้ำคลองหยา” จัดตั้งเมื่อ ๒๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๘
สมาชิกปัจจุบัน ๒๓๘ ราย
ประธานกลุ่ม นายสมชาย อุ่นแก้ว
ที่ทำการกลุ่ม ศาลาทรงงานโยนกล้าข้าว หมู่ที่ ๑ ตำบลปลายพระยา อำเภอปลายพระยา จังหวัดกระบี่
ผลงานดีเด่น ความคิดริเริ่ม
กลุ่มบริหารการใช้น้ำอ่างเก็บน้ำคลองหยา จังหวัดกระบี่ มีแนวคิดในการสร้างพื้นที่ให้เป็นพื้นที่เกษตรครบวงจรที่มีความมั่นคงทางด้านอาหาร โดยมุ่งมั่นให้ดินดี น้ำดี สิ่งแวดล้อมดี ใส่ใจดี และอิ่มอร่อยสุขภาพดี แบ่งพื้นที่การเกษตรของกลุ่มไปตามลักษณะภูมิประเทศและสอดคล้องกับระบบการส่งน้ำของชลประทานในพื้นที่พร้อมทั้งให้ความสำคัญกับการใช้นำ้าอย่างประหยัด ได้รับน้ำอย่างทั่วถึงและเป็นธรรม โดยแบ่งโซนการเพาะปลูกออกเป็น ๓ โซน คือ พื้นที่สูงปลูกไม้ผลอยู่ต้นน้ำ พื้นที่ราบกลางน้ำปลูกข้าวและพืชผัก โดยการใช้น้ำอย่างประหยัด และพื้นที่ราบปลายน้ำ เป็นการใช้น้ำหมุนเวียน การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ และทำแปลงเกษตรต้นแบบเพื่อเป็นศูนย์การเรียนรู้ชุมชน
นอกจากนี้ยังตระหนักถึงความสำคัญของน้ำชลประทาน สถาบันได้คำนวณผลิตภาพน้ำ (Water Productivity) หรือมูลค่าผลผลิตทางเศรษฐกิจในพื้นที่ของสถาบันต่อปริมาณน้ำ๑ ลูกบาศก์เมตร มีมูลค่าเท่ากับ ๑๒๓ บาท จึงเห็นได้ว่าเป็นสถาบันที่ให้ความสำคัญและตระหนักถึงคุณค่าของน้ำชลประทานอย่างแท้จริง
ความสามารถในการบริหารและการจัดการสถาบัน
สถาบันมีโครงสร้างและการบริหารสถาบันที่ชัดเจนและมีระบบการจัดการที่มีประสิทธิภาพ โดยมีการดำเนินงานมาเป็นระยะเวลานาน จึงมีแนวทางร่วมกันวางแผนการบริหารจัดการน้ำที่ทำให้สมาชิกยอมรับและมั่นใจว่าจะได้รับน้ำตามที่ตกลงกันไว้ โดยการสร้างบ่อจิ๋วสำหรับกักเก็บน้ำในแปลงผลไม้ และเพื่อนำไปผลิตประปาเพื่อใช้อุปโภคบริโภคในชุมชน และเก็บค่าประปาหมู่บ้านดังกล่าว รวบรวมเป็นกองทุนในการดำเนินการพัฒนาและซ่อมแซมปรับปรุงระบบน้ำในพื้นที่ โดยไม่ต้องรอความช่วยเหลือจากทางภาครัฐ ทั้งนี้ ยังส่งต่อองค์ความรู้ในทุกด้าน เช่น การเกษตร การตลาด ไปยังเกษตรกรรุ่นใหม่ ให้เข้ามาร่วมพัฒนาสถาบันเพื่อสานต่อไปยังลูกหลานสืบไป
บทบาทและการมีส่วนร่วมของสมาชิกต่อสถาบัน
สมาชิกให้ความสำาคัญอย่างยิ่งต่อการเข้าร่วมประชุมและกิจกรรมต่าง ๆ พร้อมทั้งให้ความร่วมมือในการปฏิบัติตามระเบียบข้อบังคับอย่างเต็มที่ตามที่ได้ตกลงกันไว้โดยดี โดยในพื้นที่มีอาสาสมัครชลประทานจำนวน ๑ ราย ซึ่งเข้ามามีบทบาทสำคัญในการดำเนินงานของสถาบัน และประสานงานกับหน่วยงานรัฐ หน่วยงานท้องถิ่น และภาคเอกชน ทั้งนี้สมาชิกยังร่วมมือกันในการดูแล ตรวจสอบ ประชุม วางแผน และซ่อมแซม ระบบส่งน้ำให้มีสภาพพร้อมใช้งานอยู่เสมอ เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
ความมั่นคงและฐานะทางเศรษฐกิจของสถาบัน
สถาบันมีที่ทำการเพื่อศูนย์การในการสื่อสารและประชาสัมพันธ์แก่สมาชิกของสถาบัน พร้อมทั้งจัดตั้งกองทุนกลุ่มผู้ใช้น้ำเพื่อดำเนินการกิจกรรมต่าง ๆโดยมีระเบียบการจัดเก็บและบริหารการใช้จ่ายกองทุนอย่างชัดเจน รัดกุมและโปร่งใส
นอกจากนี้ยังหารายได้สมทบกองทุนจากผู้ใช้น้ำประปาจากบ่อจิ๋ว และมีการรับจ้างงานบำรุงรักษาของกรมชลประทาน เพื่อนำไปใช้ในการซ่อมแซมและบำรุงรักษาระบบชลประทานให้มีประสิทธิภาพ สถาบันส่งเสริมแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง เช่น การใช้น้ำหมักชีวภาพ การไถกลบตอซังและการเลือกใช้แหนแดงสายพันธุ์อะซอลล่าไมโครฟิลล่า ซึ่งให้ผลผลิตสูง มีโปรตีนสูง เมื่อนำไปเป็นอาหารสัตว์ ส่งผลดีต่อคุณภาพสัตว์ อีกทั้งยังช่วยควบคุมวัชพืชในแปลงนา พร้อมทั้งพัฒนาการเพาะเลี้ยงปลานิล ปลาดุก ปลาตะเพียน ได้ตามมาตรฐาน GAP เพื่อรับประกันความปลอดภัยและคุณภาพ สถาบันส่งเสริมการทำแปลงใหญ่ทุเรียนหมอนทองบ้านทะเลหอย ซึ่งได้รับมาตรฐาน GI เพื่อรักษาเอกลักษณ์และคุณภาพของผลผลิต นอกจากนี้ยังมีจุดรับซื้อผลผลิตและโรงสีชุมชน เพื่อให้ชาวบ้านสามารถบริโภคข้าวที่ปลอดภัย และเพิ่มช่องทางจำหน่ายผ่านเพจเฟซบุ๊ก “ลุงวีข้าวนา” เพื่อขยายตลาดและสร้างโอกาสทางการค้ากับผู้บริโภคให้กว้างขึ้น
การทำกิจกรรมด้านสาธารณประโยชน์และการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
“กลุ่มบริหารการใช้น้ำอ่างเก็บน้ำคลองหยา” ให้ความสำคัญในการส่งเสริมประเพณีและวัฒนธรรมในการเชื่อมความสัมพันธ์และก่อให้เกิดความผูกพันทางจิตใจ โดยมีกิจกรรมซอแรง ซึ่งเป็นการร่วมมือลงแรงช่วยกันเตรียมพื้นที่สำหรับทำการเกษตรตลอดจนเก็บเกี่ยวผลผลิตโดยไม่หวังผลตอบแทน
นอกจากนี้สมาชิกยังร่วมกันผลิตน้ำหมักชีวภาพ เพื่อลดการใช้สารเคมีลดปัญหาการปนเปื้อนในดินและแหล่งน้ำ อีกทั้งยังร่วมกันซ่อมแซมระบบส่งน้ำที่ชำรุด รวมถึงรักษาพื้นที่ชลประทานและสาธารณสมบัติในชุมชนเสมือนเป็นเจ้าของร่วมกัน ความร่วมแรงร่วมใจเหล่านี้ สะท้อนถึงจิตสำนึกของการเป็นเจ้าของร่วมกัน และเป็นรากฐานสำคัญของกลุ่มที่เข้มแข็ง ซึ่งจะดำรงอยู่อย่างยั่งยืน
