สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) หรือ สวพส. ร่วมกับ สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน) หรือ สวก. ดำเนินงานโครงการวิจัยเรื่อง “งานวิจัยนวัตกรรมและการใช้ประโยชน์เพื่อแก้ปัญหาเร่งด่วนฝุ่นละออง PM 2.5 แบบบูรณาการและมุ่งเป้า” เดินหน้าต่อยอดนวัตกรรมงานวิจัยและส่งเสริมระบบเกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอย่างต่อเนื่อง
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ได้ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายการป้องกันและแก้ไขปัญหาการเผาในพื้นที่เกษตร 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน โดยจัดทำฐานข้อมูลสถานการณ์ปัญหาและความสัมพันธ์ของการเกิดการเผาและฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) จากข้อมูลเชิงพื้นที่ของ 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน เพื่อนำไปสู่การวิเคราะห์หาสาเหตุที่แท้จริงของการเผาและไฟป่า ตลอดจนหาแนวทางแก้ไขปัญหาในพื้นที่อย่างถูกต้อง แม่นยำ เหมาะสม และรวดเร็ว
นอกจากนี้ ยังมุ่งปรับระบบเกษตรให้มีตลาดรองรับ โดยส่งเสริมการผลิตพืชเดิมในรูปแบบที่ไม่ใช้การเผา และส่งเสริมพืชทางเลือกใหม่ที่ เหมาะสมกับศักยภาพของพื้นที่และความต้องการของเกษตรกร สร้างพื้นที่ต้นแบบเกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม จำนวน 20 ชุมชน ใน 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน โดยมีเกษตรกรเข้าร่วมโครงการจำนวน 200 ราย ครอบคลุมพื้นที่รวม 2,000 ไร่ ซึ่งเป็นเกษตรกรที่ปลอดการเผา โดยไม่พบจุดความร้อน (Hotspot) และพื้นที่เผาไหม้ (Burn Scar)
ทั้งนี้ การบูรณาการงานวิจัยและการพัฒนาในพื้นที่สูงจะเป็นรากฐานสำคัญในการยกระดับคุณภาพชีวิตของชุมชนบนพื้นที่สูง ควบคู่กับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้เกิดความยั่งยืนในระยะยาว
