“ร้อยตรีสุรชัย บุญคง” อายุ ๖๘ ปี อยู่บ้านเลขที่ ๑๓๑ หมู่ที่ ๖ ตำบลย่านรี อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี
การศึกษา
ปริญญาตรีศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์
อาชีพ
เกษตรกร / ข้าราชการบำนาญ (ทหาร)
คุณลักษณะส่วนบุคคล
ร้อยตรี สุรชัย บุญคง ประสบการณ์ในการทำงานภาคเกษตรและดำเนินชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นระยะเวลา ๓๕ ปี สามารถเป็นแบบอย่างให้แก่ผู้อื่นได้ ๒๕ ปี
เดิมร้อยตรีสุรชัย บุญคง รับราชการทหาร ในช่วงที่รับราชการทหารได้ทำการเกษตรในพื้นที่ของตนเองควบคู่ไปด้วย โดยทำเกษตรเชิงเดี่ยวแต่ประสบปัญหาต้นทุนการผลิตสูง ดินเสื่อมโทรมไม่มีคุณภาพ แหล่งน้ำไม่เพียงพอ ทำให้ขาดสภาพคล่องทางการเงินจนมีหนี้สิน จึงได้ศึกษาค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติม จนกระทั่งได้เรียนรู้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ของในหลวงรัชกาลที่ ๙ และน้อมนำมาปฏิบัติ ปรับเปลี่ยนสู่การทำเกษตรแบบผสมผสานด้วยความใฝ่รู้และไม่ย่อท้อได้ทดลองใช้หญ้าแฝก ถั่วพร้าเพื่อปรับปรุงบำรุงดินในพื้นที่ โดยสังเกตเห็นได้ว่าพื้นดินมีความอุดมสมบูรณ์ขึ้นธาตุอาหารในดินเพิ่มขึ้น บริเวณขอบสระน้ำดินพังทลายน้อยลง น้ำจากขุ่นเริ่มใสขึ้น เกิดความภาคภูมิใจที่ได้ปรับปรุงพื้นที่ให้สามารถกลับมาปลูกพืชผลทางการเกษตรได้ดำเนินกิจกรรมที่มุ่งเน้นการพึ่งพาตนเองและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยมีหลักการดำเนินชีวิต คือ“อยู่อย่างมีความสุข ไม่ทุกข์กับอดีต ชีวิตพอเพียง เลี้ยงตนแบ่งปัน” พื้นที่ ๓๒ ไร่ มีการจัดการพื้นที่การเกษตรที่หลากหลายให้เกิดประโยชน์และคุ้มค่ามากที่สุด ได้แก่
๑) ด้านเกษตร ประกอบด้วยกิจกรรม ทำนาข้าว ๓๐ ไร่ ปลูกมะพร้าว ๒๐๐ ต้น ส้มโอ มะนาว กล้วย พลูทอง๓๐๐ หลัก และหญ้าแฝก ๒) ด้านประมง เพาะเลี้ยงกบในกระชัง/บ่อดิน เลี้ยงปลาในบ่อดิน เช่น ปลานิล ปลาทับทิม ปลาสวาย และปลาดุก เป็นต้น ๓) ด้านปศุสัตว์ เลี้ยงไก่ไข่ ไก่พื้นเมือง และวัวพร้อมทั้งมีการจดบันทึกรายละเอียดบัญชีรายได้และค่าใช้จ่ายต่อกิจกรรมการเกษตรทุกอย่างที่ดำเนินการ เพื่อให้สามารถวางแผนในการดำรงชีวิตและประกอบอาชีพ โดยกิจกรรมการเกษตรทั้งหมดสามารถเกื้อกูลประโยชน์ต่อกัน จึงทำให้มีภูมิคุ้มกันด้านความมั่นคงทางอาหาร ก่อให้เกิดรายได้หมุนเวียนตลอดทั้งปี และยังสามารถแบ่งปันให้กับคนในชุมชนด้วยความรู้ความสามารถและประสบการณ์การเกษตรที่หลากหลาย จึงใช้พื้นที่ของตนเองพัฒนาเป็นศูนย์ศึกษาและถ่ายทอดเทคโนโลยีตำบลย่านรีและเครือข่ายคนรักษ์แฝก ตั้งแต่ปี ๒๕๕๒ เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับเกษตรกรและผู้ที่สนใจได้มาศึกษาเรียนรู้และนำไปปฏิบัติประยุกต์ใช้ในพื้นที่ของตัวเอง
ผลงานสร้างคุณประโยชน์
ร้อยตรี สุรชัย บุญคง เป็นเกษตรกรที่ปรับเปลี่ยนการทำเกษตรเชิงเดี่ยวมาเป็นเกษตรแบบผสมผสานตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และมีหลักการปฏิบัติเพื่อให้ “ต้นทุนการผลิตลดลง ผลผลิตเพิ่มขึ้น สิ่งแวดล้อมปลอดภัย คนปลอดโรคร้าย รายได้เพิ่มขึ้น เกื้อหนุนสังคม” ซึ่งต้องพึ่งพาตัวเองเป็นหลัก เพื่อให้สามารถพอเพียงเลี้ยงชีพ จากนั้นจึงแบ่งปันและถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์ที่มีทำาให้เห็นเป็นแบบอย่าง จนมีเกษตรกรได้มาศึกษาดูงานที่ศูนย์เรียนรู้ฯ เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เกิดเป็นสังคมเกษตร รวมเป็นกลุ่มและเครือข่าย ส่งผลให้เกษตรกรได้นำความรู้ไปปฏิบัติ ด้วยนิสัยการเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ การช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน จึงสามารถเป็นเกษตรกรต้นแบบของการดำเนินชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่ประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพการเกษตรนำพาครอบครัวหลุดพ้นจากปัญหาหนี้สิน อย่างเป็น
รูปธรรมและเป็นที่ประจักษ์แก่คนในครอบครัว ชุมชนและสังคม ถ่ายทอดองค์ความรู้ที่โดดเด่น ได้แก่
๑) นำ BCG Model มาปรับใช้ เริ่มตั้งแต่ Bio-Economy เป็นตัวอย่างการทำเกษตรโดยไม่เผาในพื้นที่การเกษตรใช้วิธีการหมักเศษฟาง ฉีดพ่นด้วยน้ำหมักชีวภาพ ปรับปรุงดินด้วยมูลวัวผสมกับมูลไส้เดือน Circular Economy ด้วยการนำเศษใบไม้ เศษหญ้า เศษอาหารจากครัวเรือน มาทำเป็นปุ๋ยสำหรับใช้ในแปลง และ Green Economy เป็นการไม่ใช้สารเคมีทดแทนด้วยสารชีวภัณฑ์เพื่อต่อชีวิตให้กับสิ่งมีชีวิตที่เป็นมิตรต่อพืช ปลูกป่า ๓ อย่างประโยชน์ ๔ อย่าง เพิ่มพื้นที่สีเขียวรักษาความชุ่มชื้นของดินและแหล่งน้ำ
๒) ส่งเสริมและผลักดันการใช้ประโยชน์จากหญ้าแฝกในการอนุรักษ์ดินและน้ำให้กับสมาชิกในชุมชน ตำบล อำเภอ จังหวัด และทั่วประเทศสร้างการรับรู้ สู่การขยายผลการเพาะเลี้ยงหญ้าแฝกเพื่อจำหน่ายต้นพันธุ์ สร้างรายได้ให้กับสมาชิกในหมู่บ้านประมาณ ๑๐,๐๐๐,๐๐๐ บาทต่อปี และส่งเสริมการเพิ่มมูลค่าเป็นหัตถกรรมผลิตภัณฑ์จากใบหญ้าแฝกโดยทำเป็นกระเป๋าแฟชั่น จัดจำหน่ายที่ร้านภัทรพัฒน์ ดำเนินการร่วมกับบริษัท พิมพาปารีส จำากัด ในการจัดแสดงผลิตภัณฑ์กระเป๋าแฟชั่นจากหญ้าแฝก
๓) นำองค์ความรู้เรื่องหญ้าแฝกในการอนุรักษ์ดินและน้ำไปแก้ไขปัญหาการพังทลายของหน้าดินได้อย่างกว้างขวางทั้งในระดับพื้นที่และระดับประเทศ ได้แก่
๑) กิจกรรมส่งเสริมการปลูกหญ้าแฝก ณ อ่างเก็บน้ำนฤบดินทรจินดา อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี
๒) การประยุกต์ใช้ยางรถยนต์เก่าร่วมกับหญ้าแฝก เพื่อสร้างทำนบดินป้องกันน้ำเซาะตลิ่งริมน้ำแควโขมง อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี
๓) ปลูกหญ้าแฝกในพื้นที่ลาดเท ณ วัดศรีวโนภาสสถิตพร อำเภอเมือง จังหวัดระยอง
๔) การปลูกหญ้าแฝกในท่อ PVC บริเวณพื้นที่ลาดชันตามไหล่เขา เขตอำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี
การขยายผลงาน
ร้อยตรีสุรชัย บุญคง เป็นแบบอย่างให้แก่เกษตรกรตลอดระยะเวลา ๒๕ ปี พร้อมทั้งเป็นวิทยากรบรรยายให้ความรู้เรื่องศาสตร์พระราชา เกษตรทฤษฎีใหม่ เกษตรผสมผสาน การปลูกและใช้ประโยชน์จากหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำให้กับภาครัฐและเอกชนและผู้สนใจที่มาศึกษาดูงานทั้งในประเทศและต่างประเทศเฉลี่ยปีละประมาณ ๒,๐๐๐ คน พร้อมทั้งมีการเผยแพร่ความรู้ผ่านสื่อต่าง ๆ เช่น สื่อสิ่งพิมพ์ วารสาร นิทรรศการ โทรทัศน์ วิทยุ และโซเชียลมีเดีย เป็นต้น
มีกลุ่มเครือข่ายในการขยายผลงานในระดับชุมชน ภูมิภาค และระดับประเทศ ได้แก่ สมาคมคนรักษ์แฝกแห่งประเทศไทย ๑๒ เขต มีสมาชิกประมาณ ๑๐,๐๐๐ คน ศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) หลักและเครือข่าย ๑๓ ศูนย์ กลุ่มแปลงใหญ่ข้าว ๒๕ แปลงและการบูรณาการร่วมกับภาคีเครือข่ายหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน อาทิ มูลนิธิชัยพัฒนา สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำาริ กรมพัฒนาที่ดิน และ บริษัท ปตท.จำกัด(มหาชน) ทั้งนี้มีประเทศแอฟริกาใต้และคองโกที่เข้ามาศึกษาดูงาน แล้วได้นำความรู้ในการอนุรักษ์ดินด้วยหญ้าแฝกไปประยุกต์ใช้ในพื้นที่ของตนเองด้วย
