ความสำเร็จของไอศกรีมละมุด 100 ปี ไม่เพียงแต่เป็นความภาคภูมิใจของ จ.พระนครศรีอยุธยาเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนต่อยอดวัตถุดิบพื้นถิ่นให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์สร้างชื่อระดับโลกโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นและนวัตกรรมสร้างสรรค์ ถือเป็นการยกระดับ Soft Power ด้านอาหารท้องถิ่นของไทยให้เป็นที่รู้จักในระดับสากล และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอาหาร (Gastronomy Tourism) โดยเฉพาะในพื้นที่อยุธยา
ความเป็นมาและรางวัลแห่งความภาคภูมิใจ
ไอศกรีมละมุด 100 ปี บ้านใหม่ เป็นผลงานของ นายวัชรพงศ์ ระดมสิทธิพัฒน์ หรือ “นายกอุ๊” อดีตนายกองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านใหม่ อำเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
- จุดเริ่มต้น: ละมุดเป็นผลไม้พื้นถิ่นของอยุธยาที่มีการปลูกมานานกว่าร้อยปี แต่กลับถูกมองข้ามและไม่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจ ทำให้ชาวบ้านบางส่วนเริ่มโค่นทิ้ง นายกอุ๊จึงได้ริเริ่มนำละมุดมาพัฒนาและเพิ่มมูลค่า
- การขึ้นทะเบียน GI: ได้มีการนำละมุดไปขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) เป็นสินค้า GI แรกและหนึ่งเดียวของอยุธยา เพื่อเป็นการอนุรักษ์และเพิ่มคุณค่าให้กับผลไม้ชนิดนี้
- การพัฒนาผลิตภัณฑ์: จากนั้นได้พัฒนาแปรรูปเป็นไอศกรีมละมุด และสามารถคว้ารางวัลชนะเลิศระดับประเทศจากโครงการ Knowledge-Based OTOP (KBO) ของกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทยในปี 2565
- รางวัลระดับโลก: ล่าสุด (ในเดือนมิถุนายน 2568) ไอศกรีมละมุด 100 ปี ได้สร้างความฮือฮาด้วยการ คว้ารางวัลชนะเลิศอันดับ 1 ของโลก สาขาไอศกรีม บนเวที Gourmand Awards 2024 หรือที่รู้จักกันในนาม “ออสการ์แห่งวงการอาหารโลก” ซึ่งจัดขึ้นที่กรุงลิสบอน ประเทศโปรตุเกส
- ความสำคัญและผลกระทบ
ความสำเร็จของไอศกรีมละมุด 100 ปี ไม่เพียงแต่เป็นความภาคภูมิใจของจังหวัดพระนครศรีอยุธยาเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนในการ ต่อยอดวัตถุดิบพื้นถิ่นให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์สร้างชื่อระดับโลก โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นและนวัตกรรมสร้างสรรค์ ถือเป็นการยกระดับ Soft Power ด้านอาหารท้องถิ่นของไทยให้เป็นที่รู้จักในระดับสากล และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอาหาร (Gastronomy Tourism) โดยเฉพาะในพื้นที่อยุธยา
สถานที่หาซื้อ
สำหรับผู้ที่สนใจลิ้มลองความอร่อยของไอศกรีมละมุด 100 ปี สามารถไปได้ที่ “ทองกีบม้าคาเฟ่” ภายในตลาดหลวงปู่ทวด อยุธยา กม.44 ถนนสายเอเชีย ตำบลบ้านใหม่ อำเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
“ละมุดบ้านใหม่”GI รสชาติหวาน กลิ่นหอม ของดี อำเภอมหาราช
“ละมุดบ้านใหม่” (Banmai Sapodilla) หมายถึง ละมุดพันธุ์มะกอก ที่มีทรงผลกลมรี ลูกเล็กคล้ายผลมะกอก ผิวเปลือกบาง สีน้ำตาลเข้ม เนื้อแน่นละเอียด กรอบ รสชาติหวาน และมีกลิ่นหอม ซึ่งปลูกในพื้นที่ ตำบลบ้านใหม่ ตำบลท่าตอ และตำบลบ้านขวาง อำเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา กรมทรัพย์สินทางปัญญา ประกาศให้ขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ( GI ) “ละมุดบ้านใหม่” เมื่อ 29 ก.ย. 2559 ผู้ขอยื่นจดทะเบียนคือพระนครศรีอยุธยา
ลักษณะภูมิประเทศ
อำเภอมหาราชโดยทั่วไป มีพื้นที่ราบลุ่มเป็นดินที่มีการระบายน้ำดี ส่วนใหญ่เป็นดินร่วนปนทรายและดินร่วนหยาบในสันดอนริมสองฝั่งคลองบางแก้ว เป็นพื้นที่มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยแร่ธาตุต่างๆ ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากการพัดพาดินตะกอนแม่น้ำเจ้าพระยามาทับถมอยู่เป็นระยะเวลานานหลายปี จนกระทั่งเกิดเป็นแผ่นดินงอกยื่นออกไปตลอดริมฝั่งคลอง
จากสภาพลักษณะภูมิประเทศดังกล่าวส่งผลให้ดินมีแร่ธาตุที่เหมาะสมต่อการปลูกละมุดบ้านใหม่ ประกอบกับในช่วงเดือนเมษายน – เดือนพฤษภาคม ผลผลิตในช่วงดังกล่าวจะมีแมลงวันทองมาเจาะทำให้ละมุดไม่อร่อย เกษตรกรจะปล่อยผลละมุดและใบให้ล่วงลงสูโคนต้น จะทำให้เกิดปุ๋ยหมักตามธรรมชาติให้กับต้นละมุด
ลักษณะภูมิอากาศ
ได้รับอิทธิพลของมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งพัดจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือ มาปกคลุมในช่วงฤดูหนาว ทำให้สภาวะอากาศนาวเย็นและแห้งแล้ง โดยช่วงเดือนกันยายน – เดือนพฤศจิกายน จะเป็นช่วงที่ละมุดเริ่มออกดอก และทยอยเก็บเกี่ยวผลละมุดในเดือนธันวาคม อากาศจะเริ่มเย็นขึ้น ไม่ร้อนมาก มีอุณหภูมิประมาณ 25 – 27 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ย 75% และปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 142 มิลลิเมตร ส่งผลให้การออกดอกละมุดสมบูรณ์ ไม่ร่วง และผลละมุดมีคุณภาพ คือ ละมุดมีรสชาติ หวานมาก กรอบ และหอม
ประวัติความเป็นมา
ตำบลบ้านใหม่เป็นตำบลที่แยกออกมาจากตำบลท่าตอ ราษฎรจึงขนานนามว่า “บ้านใหม่” ทั้งนี้ตำบลบ้านใหม่มีการปลูกละมุดมาตั้งแต่ครั้งโบราณสืบเนื่องกันมากว่า 100 ปี ละมุดบ้านใหม่ต้นที่เก่าแก่ที่สุดอายุเกือบ 200 ปี และส่วนใหญ่จะมีอายุอย่างน้อยที่สุด 50 ปี ในปี พ.ศ.2533 นายสำเริง เฉลยกลิ่น เจ้าของสวนละมุดบ้านใหม่ ได้ส่งผลละมุดพันธุ์มะกอกเข้าประกวดในงานประกวดผลผลิตทางการเกษตรดีเด่นของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ปรากฏว่าได้รับรางวัลชนะเลิศที่ 1 และ ในวันที่ 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2534 ได้ส่งผลละมุดเข้าประกวดเพื่อชิงรางวัลพระราชทาน ซึ่งจัดโดยศูนย์ศิลปาชีพบางไทร ปรากฏว่าได้รับรางวัลรองชนะเลิศ จึงส่งผลให้ “ละมุดบ้านใหม่“ได้รับความสนใจจากคนทั่วไปอย่างมาก
