วันที่ 7 กพ. 2566 ครม.เห็นชอบลดหย่อนค่าธรรมเนียมกรณีการโอนอสังหาริมทรัพย์ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม โดยเป็นการลดหย่อนค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม โดยมติคณะรัฐมนตรีมีรายละเอียด ดังนี้
1. เห็นชอบการขยายระยะเวลาการลดหย่อนค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ตามอัตราการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม ให้เหลือในอัตราร้อยละ 0.01 ตามราคาประเมินทุนทรัพย์ ออกไปจนถึง วันที่ 31 ธันวาคม 2569 ตามที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เสนอ
2. เห็นชอบร่างประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง หลักเกณฑ์การลดหย่อนค่าธรรมเนียมจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเป็นพิเศษ ตามประมวลกฎหมายที่ดินสำหรับกรณีการโอนอสังหาริมทรัพย์ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ตามที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เสนอ และให้ดำเนินการต่อไปได้
3. ให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ รับความเห็นของสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และสำนักงบประมาณไปพิจารณาดำเนินการต่อไปด้วย
ทั้งนี้เรื่องที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เสนอสืบเนื่องจากได้มีการขยายระยะเวลาการลดหย่อนค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมตามมติคณะรัฐมนตรี (19 พฤศจิกายน 2562) และประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง หลักเกณฑ์การลดหย่อนค่าธรรมเนียมจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเป็นพิเศษตามประมวลกฎหมายที่ดิน สำหรับกรณีการโอนอสังหาริมทรัพย์ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ลงวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2563 ได้สิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม 2564
โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ์แจ้งว่า มาตรการลดหย่อนค่าธรรมเนียมจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเป็นพิเศษตามประมวลกฎหมายที่ดิน สำหรับการโอนอสังหาริมทรัพย์ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมยังมีความจำเป็นตามภารกิจในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมและลดภาระให้แก่เกษตรกรเพื่อให้เกษตรกรและผู้ประสงค์ขายที่ดินแก่สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ได้รับประโยชน์จากมาตรการลดหย่อนค่าธรรมเนียมฯ อย่างต่อเนื่องและเท่าเทียมกัน โดยเกษตรกรยังได้รับสิทธิจากการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมในรูปแบบของโฉนดที่ดิน ซึ่งถือเป็นหลักประกันความมั่นคงของเกษตรกรที่จะมีที่ดินเป็นกรรมสิทธิ์ของตนเองและครอบครัว รวมทั้งเป็นการเพิ่มมูลค่าที่ดินแปลงดังกล่าวให้ทัดเทียมกับที่ดินทั่วไปภายใต้กฎหมายว่าด้วยการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม และลดความเหลื่อมล้ำด้านการถือครองที่ดิน เกษตรกรมีรายได้ มีคุณภาพชีวิตที่ดี เกิดความมั่นคงทางด้านเศรษฐกิจและเป็นประโยชน์ต่อสังคม
ดังนั้น จึงขอขยายระยะเวลาการลดหย่อนค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ตามอัตราการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมให้เหลือในอัตราร้อยละ 0.01 ตามราคาประเมินทุนทรัพย์ ซึ่งปกติจะเรียกเก็บในอัตราร้อยละ 1 ตามราคาประเมินทุนทรัพย์ ออกไปอีกจนถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2569 เพื่อเป็นการลดภาระในการชำระค่าธรรมเนียมฯให้แก่เกษตรกรและสนับสนุนการดำเนินงานของ ส.ป.ก. ให้บรรลุวัตถุประสงค์ตามเจตนารมณ์ของการปฏิรูปที่ดิน
ทั้งนี้ โดยอาศัยอำนาจตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 47 (พ.ศ. 2541) ออกตามความในพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 ข้อ 2 (7) ฎ ซึ่งกำหนดให้เป็นอำนาจของคณะรัฐมนตรีในการมีมติให้ลดหย่อนค่าธรรมเนียมเป็นพิเศษเพื่อประโยชน์สาธารณะ หรือความมั่นคงในทางเศรษฐกิจของประเทศ ทั้งนี้ ตามหลักเกณฑ์ที่คณะรัฐมนตรีกำหนด ร้อยละ 0.01 และดำเนินการออกประกาศกระทรวงมหาดไทย เพื่อให้มีผลบังคับใช้ต่อไป
โดยที่ผ่านมามีมติคณะรัฐมนตรีและประกาศกระทรวงมหาดไทยเกี่ยวกับการลดหย่อนค่าธรรมเนียมจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม มาแล้ว 5 ครั้ง การเสนอขอลดหย่อนค่าธรรมเนียมฯ ครั้งนี้เป็นการดำเนินการครั้งที่ 6 และมีกำหนดเวลา 4 ปี
แต่อย่างไรก็ตาม ส.ป.ก. ได้กำหนดมาตรการถาวรให้สามารถดำเนินการลดหย่อนค่าธรรมเนียมฯ ในระยะยาว โดยอยู่ระหว่างดำเนินการยกร่างพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินและคุ้มครองพื้นที่เกษตรกรรม พ.ศ. …. ทั้งฉบับโดยกำหนดให้ ส.ป.ก. และคู่สัญญาได้รับการยกเว้นค่าธรรมเนียมจดทะเบียน คาดว่ากระบวนการปรับปรุงกฎหมายจะแล้วเสร็จประมาณ 3 – 5 ปี และระยะเวลาการลดหย่อนค่าธรรมเนียมฯ ในการเสนอมาครั้งนี้มีความเหมาะสมและสอดคล้องกับระยะเวลาปรับปรุงกฎหมายปฏิรูปที่ดินแล้ว ซึ่งสำนักงบประมาณ สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา และสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติเห็นชอบด้วย
สาระสำคัญของร่างประกาศ
ลดหย่อนค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 47 (พ.ศ. 2541) ออกตามความในพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 สำหรับการบริหารจัดการที่ดินของ ส.ป.ก. เกี่ยวกับค่าจดทะเบียนการโอนและนิติกรรมการโอนอสังหาริมทรัพย์ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม จากร้อยละ 1 เหลืออัตราร้อยละ 0.01 ตามราคาประเมินทุนทรัพย์ ตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2569 ในกรณีดังนี้
1. การโอนอสังหาริมทรัพย์ที่เจ้าของที่ดินโอนให้แก่ ส.ป.ก. เพื่อนำไปใช้ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ในส่วนที่เจ้าของที่ดินมีหน้าที่ต้องชำระ
2. การโอนอสังหาริมทรัพย์ที่ ส.ป.ก. โอนอสังหาริมทรัพย์ให้แก่เกษตรกรหรือผู้เช่าซื้อที่ดิน ในส่วนของเกษตรกรผู้เช่าซื้อมีหน้าที่ต้องชำระ
