ผลไม้สองรส ที่ปลูกด้วย “หัวใจเดียวกัน”
เช้าวันหนึ่งในอำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน ผมได้เจอกับชายคนหนึ่ง… ยิ้มง่าย มีเสน่ห์ ชวนมอง
เขาชื่อ “ดำรงค์ จินะกาศ” เกษตรกรวัย 58 ปี ผู้สร้างแบบอย่างของการทำสวนผสมผสาน ที่ทั้ง “คุ้มค่า” และ “ยั่งยืน”
“ลำไยของผม…ไม่ได้มีดีแค่รสหวาน แต่ปลูกด้วยความเข้าใจ และใส่ใจทุกวันครับ”
พี่ดำรงค์พูดยิ้มๆ ระหว่างพาผมเดินดูสวน ลำไยผม เป็นลำไยนอกฤดู โดยมีฝรั่งปลูกแซมเพิ่มรายได้ครับ พี่ดำรงค์ เล่าไป ยิ้มไป
จากลำไยนอกฤดู…สู่ฝรั่งคุณภาพ
ปี 2541 คือจุดเริ่มต้นของการเดินทาง เขาเริ่มศึกษาการผลิตลำไยนอกฤดู โดยใช้สารโปแตสเซียมคลอเรตในการผลิตลำไย จนสามารถรวมกลุ่มเกษตรกรผลิตลำไยนอกฤดูส่งขายได้ทั้งปี
ต่อมาในปี 2561 คุณดำรงค์ลอง “ปลูกฝรั่งแซมในสวนลำไย” เพื่อเพิ่มรายได้ และใช้พื้นที่ให้คุ้มค่าที่สุด
ผลปรากฏว่า…ฝรั่งให้ผลผลิตดี และมีรายได้หมุนเวียนในช่วงที่ลำไยพักต้น
รายได้สองทาง จากสวนเดียวกัน
ในสวนขนาด 37 ไร่ เขาปลูกลำไยและฝรั่งหมุนเวียนตลอดปี โดยเฉลี่ยรายได้รวมกว่า 133,000 บาทต่อไร่ต่อปี และรายได้สุทธิถึง กว่าแสนบาทต่อไร่
ลำไยให้ผลผลิตประมาณ 1.3 ตันต่อไร่ รายได้เฉลี่ย 35,000 บาท
ขณะที่ฝรั่งให้ผลผลิตกว่า 3.5 ตันต่อไร่ สร้างรายได้ถึง 95,000–100,000 บาทต่อไร่เลยทีเดียว
“ลำไยช่วยให้มีรายได้ก้อนใหญ่ ฝรั่งช่วยให้มีรายได้ประจำ” เขาพูดพลางหัวเราะเบาๆ
“อย่างน้อย…ทุกเดือนก็ยังมีผลไม้ขาย ไม่ขาดมือ”
ปฏิทินการทำสวนผสมผสาน
• มกราคม–กุมภาพันธ์ : ลำไยเริ่มออกดอก ฝรั่งเริ่มติดผล
• มีนาคม–พฤษภาคม : ตัดแต่งกิ่ง ใส่ปุ๋ย ดูแลน้ำ
• มิถุนายน–กันยายน : เก็บเกี่ยวผลผลิต ลำไยในฤดู ตัดแต่งกิ่ง
• ตุลาคม–ธันวาคม : พักต้นลำไย เตรียมรอบใหม่
ปลูกด้วยใจ คิดแบบนักพัฒนา
คุณดำรงไม่ได้ทำเกษตรแค่เพื่อขาย แต่ทำด้วยความเข้าใจในระบบ เขาศึกษาเรื่อง GAP
และส่งต่อความรู้ให้เกษตรกรรุ่นใหม่ในพื้นที่แม่ทา เป็นทั้ง “เกษตรกรต้นแบบ” และ “ปราชญ์ชาวบ้าน ด้านการผลิตลำไยนอกฤดู”
ปี 2566 เขาได้รับรางวัล “เกษตรกรดีเด่นระดับภาคเหนือตอนบน”
และยังคงตั้งใจพัฒนาโมเดล “ลำไย–ฝรั่ง ลำพูนโมเดล” ให้กลายเป็นแหล่งเรียนรู้จริง สำหรับเกษตรกรรุ่นต่อไป
ข้อคิดจากเล็ก
บางครั้ง “ความยั่งยืน” ไม่ได้เกิดจากการทำสิ่งใหม่ แต่เกิดจากการ “ปรับสิ่งเดิมให้สมดุล”
เหมือนลำไยกับฝรั่ง — สองรส สองฤดู แต่เติบโตได้พร้อมกัน…ในสวนเดียวกัน
นี่แหละครับ — โมเดล “เศรษฐีเกษตร” แห่งลำพูน ที่ปลูกด้วย “หัวใจ” มากกว่าแค่ผลผลิต
