กรมปศุสัตว์คัดเลือก “พระโคพอ-พระโคเพียง” เป็นพระโคคู่ในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ วันพืชมงคลประจำปี 2565 และพระโคสำรอง คือ พระโคเพิ่มและพระโคพูล
สำหรับวันพืชมงคลปีนี้ ตรงกับ วันศุกร์ที่ 13 พฤษภาคม 2565 พระโคในทางศาสนา พรามหณ์ หมายถึง เทวดาผู้ทำหน้าที่เป็นพาหนะของพระอิศวรซึ่งเปรียบได้กับการใช้แรงงานและความเข้มแข็ง และเป็นสัตว์เลี้ยงที่พระกฤษณะและพระพลเทพดูแล ซึ่งเปรียบได้กับความอุดมสมบูรณ์ ดังนั้นในการประกอบพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ จึงได้กำหนดให้ใช้พระโคเพศผู้เข้าร่วมพระราชพิธีเสมอมาตั้งแต่รัชกาลที่ 1 เพื่อเป็นตัวแทนของความเข้มแข็งและความอุดมสมบูรณ์
นายสัตวแพทย์สรวิศ ธานีโต อธิบดีกรมปศุสัตว์ กล่าวถึงพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญว่า กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้มอบหมายให้กรมปศุสัตว์ เป็นหน่วยงานคัดเลือกพระโคเพื่อใช้ในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ โดยศูนย์วิจัยการผสมเทียมและเทคโนโลยีชีวภาพราชบุรี สังกัดสำนักเทคโนโลยีชีวภาพการผลิตปศุสัตว์ กรมปศุสัตว์จะดำเนินการคัดเลือกโคเพื่อเป็นพระโคตามหลักเกณฑ์ กล่าวคือ จะต้องเป็นโคที่มีลักษณะดี รูปร่างสมบูรณ์ มีความสูงไม่น้อยกว่า 150 ซ.ม. ความยาวลำตัวไม่น้อยกว่า 120 ซ.ม.ความสมบูรณ์รอบอก ไม่น้อยกว่า180 ซ.ม.
“โคทั้งคู่จะต้องมีสีเดียวกัน ผิวสวย ขนเป็นมัน กิริยามารยาทเรียบร้อย ฝึกง่าย สอนง่ายไม่ดุร้าย เขาลักษณะโค้งสวยงามเท่ากัน ตาแจ่มใส หูไม่มีตำหนิ หางยาวสวยงามดี มีขวัญหน้า ขวัญทัดดอกไม้ซ้ายขวา และขวัญหลังถูกต้อง มีขาและกีบข้อเท้าแข็งแรง มองดูด้านข้างลำตัวจะเป็นสี่เหลี่ยม”
ในปีพ.ศ.2565 นี้ กรมปศุสัตว์ได้ทำการคัดเลือกพระโคเพื่อใช้ในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ 2 คู่ เป็น
พระโคแรกนาขวัญ คือ
พระโคพอ มีความสูง 165 ซ.ม. ความยาวลำตัว 225 ซ.ม. ความสมบูรณ์รอบอก 214 ซ.ม. อายุ 10 ปี
พระโคเพียง มีความสูง 169 ซ.ม. ความยาวลำตัว 238 ซ.ม. ความสมบูรณ์รอบอก 209 ซ.ม. อายุ 10 ปี
พระโคสำรอง 1 คู่ คือ
พระโคเพิ่ม มีความสูง 159 ซ.ม. ความยาวลำตัว 233 ซ.ม. ความสมบูรณ์รอบอก 201 ซ.ม. อายุ 12 ปี
พระโคพูล มีความสูง 157 ซ.ม. ความยาวลำตัว 238 ซ.ม. ความสมบูรณ์รอบอก 205 ซ.ม.อายุ 12 ปี
ซึ่งเป็นโคพันธุ์ขาวลำพูน มีสีผิวขาวอมชมพู ขนสีขาวสะอาด ทั้งลำตัวไม่มีจุดด่างดำหรือสีอื่นบนลำตัว เขามีสีขาว เป็นลำเทียน เขาทั้งสองข้างมีลักษณะโค้งสวยงาม ดวงตาแจ่มใสสีน้ำตาลอ่อน ขนตาสีชมพู บริเวณจมูกขาว กีบสีขาว ขนหางเป็นพวงสีขาวยาว ลำตัวช่วงขาหลังและกีบมีความสมบูรณ์แข็งแรง เวลายืนและเดินสง่า
นายสมชาย ดำทะมิส เป็นผู้บริจาคทรัพย์ซื้อพระโคพอมอบให้กรมปศุสัตว์ นำน้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และนายอาคม วัฒนากูล เป็นผู้บริจาคทรัพย์ซื้อพระโคเพียง มอบให้กรมปศุสัตว์นำน้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ใช้เป็นพระโคแรกนาขวัญประจำปีพุทธศักราช 2565
นายทฤษดี ชาวสวนเจริญ อดีตอธิบดีกรมปศุสัตว์ เป็นผู้บริจาคทรัพย์ซื้อพระโคเพิ่ม มอบให้กรมปศุสัตว์นำน้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และนายวิจารณ์ ภุกพิบูลย์ มอบพระโคพูลให้กรมปศุสัตว์นำน้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ใช้เป็นพระโคสำรองประจำปีพุทธศักราช 2565
