ปัญหาน้ำท่วมกับภาคการเกษตรของไทย เป็นสิ่งที่แทบจะเป็นของคู่กันมาทุกยุคทุกสมัย โดยเฉพาะในพื้นที่ภาคกลางของประเทศไทยซึ่งเป็นพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ที่มีความอุดมสมบูรณ์จนเป็นพื้นที่เกษตรกรรมที่หล่อเลี้ยงคนทั้งประเทศ แต่ก็เหมือนเป็นโชคดีในโชคร้ายเพราะภาคกลางส่วนใหญ่เป็นที่ลุ่มต่ำที่รองรับน้ำจากภาคเหนือทำให้เมื่อมีฝนตกหนักหรือมีการระบายน้ำจากเขื่อน ปริมาณน้ำจะไหลบ่าเข้าท่วมพื้นที่ภาคกลางอย่างเลี่ยงไม่ได้ ดังที่เรามักจะเห็นภาพของการเกิดปัญหาน้ำท่วมในพื้นที่การเกษตรกันมาทุกปี
เพื่อรับมือกับปัญหาดังกล่าว ในปี 2568 นี้ สำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 1 จังหวัดชัยนาท ในฐานะหน่วยงานที่กำกับดูแลการดำเนินงานของกรมส่งเสริมการเกษตรในพื้นที่ 9 จังหวัดภาคกลาง (ชัยนาท สิงห์บุรี อ่างทอง ลพบุรี สระบุรี พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นนทบุรี และกรุงเทพมหานคร) จึงได้เตรียมความพร้อมโดยจัดอบรมการทำแผนที่พื้นที่เสี่ยงน้ำท่วม (Flood Risk Map) ให้แก่เจ้าหน้าที่สำนักงานเกษตรจังหวัดและสำนักงานเกษตรอำเภอ จากทั้ง 9 จังหวัด เพื่อให้เจ้าหน้าที่ทุกระดับมีความรู้ความสามารถในการจัดทำแผนที่เพื่อบริหารความเสี่ยงจากน้ำท่วม และสามารถใช้งานแผนที่ รวมถึงการวิเคราะห์ความเสี่ยงน้ำท่วมรายพื้นที่และรายชนิดพืชได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยนายสุชาติ อ่อนดำ ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 1 จังหวัดชัยนาท กล่าวว่า “การอบรมครั้งนี้ เป็นไปตามนโยบายของกรมส่งเสริมการเกษตร ที่ต้องการให้ทุกพื้นที่จัดทำแผนที่พื้นที่เสี่ยงน้ำท่วม (Flood Risk Map) พร้อมทั้งวิเคราะห์ความเสี่ยงของแต่ละพื้นที่ตามพืชที่ปลูก เพื่อเป็นชุดข้อมูลให้กับเจ้าหน้าที่เพื่อลงไปทำความเข้าใจกับเกษตรกร ให้เกิดการตระหนักถึงผลกระทบและแจ้งเตือนเกษตรกรเพื่อรับมือกับปัญหาน้ำท่วมที่อาจจะเกิดขึ้น รวมถึงการวางแผนการเข้าเยี่ยม/ฟื้นฟู ในระยะต่อไป”
ดร.กัลลิกา ตาระกา ผู้อำนวยการกลุ่มยุทธศาสตร์และสารสนเทศ ได้กล่าวเสริมว่า “สำหรับการจัดทำแผนที่พื้นที่เสี่ยงน้ำท่วม (Flood Risk Map) จะใช้ข้อมูลพื้นที่น้ำท่วมซ้ำซากในรอบ 10 ปี จาก กรมพัฒนาที่ดิน มาประกอบกับข้อมูลผังแปลงเกษตรกรรม ปี 2567 ที่ได้ขึ้นทะเบียนไว้แล้วของกรมส่งเสริมการเกษตร รวมทั้งนำข้อมูลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องมาประกอบการวิเคราะห์เพื่อให้เกิดความเข้าใจในหลายมิติมากขึ้น เช่น ข้อมูลการช่วยเหลือเกษตรกรผู้ประสบภัยพิบัติ ข้อมูลแหล่งน้ำ เป็นต้น จากนั้นจึงประมวลผลและจัดทำเป็นแผนที่พื้นที่เสี่ยงน้ำท่วม ซึ่งในเบื้องต้น พบว่าในภาพรวมของทั้ง 9 จังหวัดภาคกลาง มีพื้นที่เสี่ยงน้ำท่วมซ้ำซาก จำนวน 1,628 หมู่บ้าน 393 ตำบล 60 อำเภอ ในพื้นที่ 9 จังหวัด เกษตรกรจำนวน 15,141 ราย รวมเนื้อที่จำนวน 149,728.01 ไร่ เป็น พื้นที่นาข้าว 73,469.80 ไร่ พื้นที่พืชไร่/พืชผัก 71,635.38 ไร่ และพื้นที่ไม้ผลไม้ยืนต้นและอื่นๆ 4,622.83 ไร่ โดยเมื่อจำแนกตามระดับความเสี่ยงที่แบ่งออกเป็น 4 ระดับ พบว่ามีพื้นที่เฝ้าระวัง 3 จังหวัด 44 อำเภอ พื้นที่เสี่ยงน้อย 9 จังหวัด 55 อำเภอ พื้นที่เสี่ยงปานกลาง 7 จังหวัด 25 อำเภอ และไม่มีพื้นที่เสี่ยงสูง”
จากการอบรมครั้งนี้ ทำให้ 9 จังหวัดภาคกลางได้จัดทำแผนที่พื้นที่เสี่ยงน้ำท่วม (Flood Risk Map) เสร็จเรียบร้อยแล้ว ซึ่งจะได้นำไปใช้ประกอบการทำงานของเจ้าหน้าที่และเกษตรกรในพื้นที่ เพื่อให้สามารถเตรียมความพร้อมในการรับมือกับปัญหาน้ำท่วมได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
